موسسه آموزش عالي حوزوي فاطمیه دامغان

وَكَم مِّن قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا فَجَاءَهَا بَأْسُنَا بَيَاتًا أَوْ هُمْ قَائِلُونَ

چه بسیار شهرها و آبادیها که آنها را (بر اثر گناه فراوانشان) هلاک کردیم. و عذاب ما شب هنگام، یا در روز هنگامى که استراحت کرده بودند،
به سراغشان آمد.(اعراف/۴)

 قَرْیَه در اصل از ماده قَرْى (بر وزن نهى) به معنى جمع شدن آمده، و چون قریه مرکز اجتماع افراد بشر است، این نام بر آن اطلاق شده است.

از اینجا روشن مى شود که: قریه تنها به معنى روستا نیست، بلکه هر گونه آبادى و مرکز اجتماع انسان ها اعم از روستا و شهر را شامل مى شود، و در بسیارى از آیات قرآن نیز این کلمه به چشم می خورد.

این که در آیات فوق مى خوانیم مجازات پروردگار در دل شب یا به هنگام استراحت نیمروز، دامان آنها را مى گرفت، براى این بوده است که: طعم تلخ کیفر را بیشتر بچشند، و آرامش و آسایش آنها به کلى در هم ریخته شود، همان طور که آرامش و آسایش دیگران را به هم ریخته بودند!، و به این ترتیب کیفرشان متناسب گناهشان است.

این موضوع نیز به خوبى از آیه استفاده مى شود که عموم اقوام مجرم و گنهکار، هنگامى که گرفتار چنگال مجازات مى شدند و پرده هاى غفلت و غرور از مقابل چشمانشان کنار مى رفت، همگى به گناه خود اعتراف مى کردند. ولى اعترافى که سودى به حال آنها نداشت; زیرا یک نوع اعتراف اجبارى و اضطرارى بود که حتى مغرورترین افراد خود را از آن ناگزیر مى بینند.

تفسیر نمونه

امر به معروف و نهی از منکر ،یعنی

احساس مسئولیت در برابر دیگران،

سکوت نکردن در برابر اشتباه‌ افراد

یاری و هدایت دیگران.

پس بیایید با احیای این فریضه‌ی الهی نسبت به همدیگر بی‌تفاوت نباشیم.

 كِتَابٌ أُنزِلَ إِلَيْكَ فَلَا يَكُن فِي صَدْرِكَ حَرَجٌ مِّنْهُ لِتُنذِرَ بِهِ وَذِكْرَىٰ لِلْمُؤْمِنِينَ

 این کتابى است که بر تو نازل شده ـ پس نباید از (ناحیه ابلاغ) آن، ناراحتى در سینه داشته باشى. ـ تا به وسیله آن، (مردم را از عواقب اعمال بد) بیم دهى. و تذکّرى است براى مؤمنان.(اعراف/۲)

حَرَج در لغت به معنى گرفتگى، تنگى و هر گونه ناراحتى است، و در اصل، به معنى مرکز اجتماع درختان در هم پیچیده است، سپس توسعه یافته و به هر نوع گرفتگى و ضیق اطلاق شده است.

جمله فوق، به پیامبر(صلى الله علیه وآله) دلدارى مى دهد، که: چون این آیات از ناحیه خدا است، نباید هیچ گونه نگرانى به خود راه دهد.

نه نگرانى از ناحیه بار سنگین رسالتى که بر دوش گرفته.

نه نگرانى از جهت عکس العملى که دشمنان لجوج و سرسخت در برابر آن نشان خواهند داد.

و نه نگرانى از ناحیه نتیجه و برداشتى که از تبلیغ این رسالت انتظار مى رود.

تفسیر نمونه

حضرت فاطمه سلام الله در منزل و محیط خانواده باعث آرامش همسر و فرزندانش بود.
ایشان همیشه در کنار امیرالمؤمنین علیه‌السلام و پشت و پناه ایشان بود و هیچ‌گاه از ایشان درخواستی نمی‌کرد که باعث زحمت او باشد.

سبک زندگی حضرت زهرا سلام‌الله الگوی خوبی برای بانوان است که با بهره‌گیری از سیره‌ی ایشان سبک زندگی اسلامی و خدا پسند را در زندگی خود ایجاد کنیم.

ایشان هرگاه در فهم و حل مسأله‎ای در می‎ماندند، بر می‎خاست و وضو می‎گرفت و به سوی مسجد جامع می رفت. در آنجا نماز می‎خواند و به درگاه خدا برای حل مشكل دعا می‎كرد و فهم و حل آن مسئله برایش آسان می‎شد.

 سیمای فرزانگان،ص۱۷۱

 وَأُمْلِي لَهُمْ ۚ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ

و به آنها مهلت مى دهم. چرا که نقشه و تدبیر من محکم و متین است. (قلم/۴۵)

تعبیر به: أُمْلِی لَهُمْ: آنها را مهلت مى دهم اشاره به این است که: خداوند در مجازات ظالمان، هرگز عجله نمى کند، کسى عجله مى کند که، مى ترسد فرصت ها از دست او برود، اما خداوند قادر متعال، که هر لحظه هر چه اراده کند صورت مى گیرد، از دست رفتن فرصت براى او مفهوم ندارد، و به هر حال، این هشدارى است به همه ظالمان و گردنکشان که، سلامت، نعمت و امنیت، هرگز آنها را مغرور نکند و هر لحظه در انتظار کیفر شدید خداوند باشند.

تفسیر نمونه

شهید_مدافع_حرم_احسان_میر_سیار

فراموش نکنیم آرامش و امنیت رو از خون شهدا داریم؟
هر بار که از خانه پا به بیرون میگذاری گوشه ی چادرت را در دست بگیر و آرام زیر لب بگو

“هذه امانتک یا فاطمة الزهراء”

امانت داره خون شهدا باشیم؟در قیامت باید پاسخ گوی قطره قطره خون شهدا باشیم.

مدافعان حریم حرم

 يَوْمَ يُكْشَفُ عَن سَاقٍ وَيُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ فَلَا يَسْتَطِيعُونَ

(به خاطر بیاورید) روزى را که هول و وحشت به نهایت مى رسد و دعوت به سجود مى شوند، امّا نمى توانند (سجده کنند).(قلم/۴۲)

جمله: یُکْشَفُ عَنْ ساق: ساق ها برهنه مى شود به گفته جمعى از مفسرین، کنایه از شدت هول، وحشت و وخامت کار است; زیرا در میان عرب معمول بوده، هنگامى که در برابر کار مشکلى قرار مى گرفت، دامن را به کمر مى زد و ساق پاها را برهنه مى کرد، لذا مى خوانیم: هنگامى که از ابن عباس مفسر معروف از تفسیر این آیه سؤال کردند گفت: هر گاه چیزى از قرآن بر شما مخفى شد، به تعبیرات عرب در اشعار مراجعه کنید، آیا نشنیده اید که شاعر مى گوید: وَ قامَتِ الْحَرْبُ بِنا عَلى ساق: جنگ ما را بر ساق پا نگه داشت کنایه از شدت بحران جنگ است.

بعضى نیز گفته اند: ساق به معنى اصل و اساس چیزى است، مانند ساقه درخت، بنابراین، یُکْشَفُ عَنْ ساق یعنى در آن روز ریشه هاى هر چیز آشکار مى شود، ولى، معنى اول مناسب تر به نظر مى رسد.

تفسیر نمونه

مقام_معظم_رهبری

تحقیر خانه‌داری گناه است.

 یکی از مهمترین وظائف زن، خانه‌داری است. همه می‌دانند؛ بنده عقیده ندارم به اين که زنها نباید در مشاغل اجتماعی و سیاسی کار کنند؛ نه، اشکالی ندارد.

اما اگر چنانچه اين به معنای اين باشد که ما به خانه‌داری به چشم حقارت نگاه کنیم، اين می‌شود گناه. خانه‌داری یک شغل است؛ شغل بزرگ، شغل مهم، شغل حسّاس، شغل آینده‌ساز.

 فرزندآوری یک مجاهدت بزرگ است. ما با خطاهائی که داشتیم، با عدم دقت‌هائی که از ماها سر زده، یک برهه‌ای در کشور ما متأسفانه اين مسئله مورد غفلت قرار گرفت و ما امروز خطراتش را داریم می‌بینیم.

۱۳۹۲/۰۲/۱۱

فَأَصْبَحَتْ كَالصَّرِيمِ

و آن باغ (سرسبز) همچون شب سیاه و ظلمانى شد. (قلم/۲۰)

آتشى سوزان و صاعقه اى مرگبار، چنان بر آن مسلط شد که آن باغ خرم و سرسبز، همچون شب سیاه و ظلمانى گردید و جز مشتى خاکستر از آن باقى نماند (فَأَصْبَحَتْ کَالصَّرِیمِ).

 طائِف از ماده طواف در اصل، به معنى کسى است که بر گرد چیزى مى گردد، ولى، گاه کنایه از بلا و مصیبتى است که در شب روى مى دهد، و منظور در اینجا همین است.

صَرِیم از ماده صرم به معنى قطع است، و در اینجا به معنى شب ظلمانى ، یا درخت بدون میوه یا خاکستر سیاه است; زیرا شب با فرا رسیدن روز قطع مى شود، همان گونه که روز با فرارسیدن شب، و لذا گاهى به شب و روز صریمان مى گویند.

 به هر حال، منظور این است: آن چنان این بلاى آسمانى که ظاهراً صاعقه عظیمى بوده است در این باغستان فرود آمد، که تمام آن را یک جا آتش زد، و چیزى جز مشتى زغال و خاکستر سیاه از آن باقى نماند، و صاعقه ها هرگاه به چیزى بزنند، همین گونه خواهد بود.

تفسیر نمونه

مرحوم شيخ مفيد حكايت نموده است :
روزى شخصى از حضرت جوادالا ئمّه ، امام محمّد تقى (ع)سؤ ال کرد: چرا اكثر مردم از مرگ مى ترسند و و از آن هراسناك مى باشند؟
امام جواد (ع) در پاسخ اظهار داشت : چون مردم نسبت به مرگ نادان هستند و از آن اطّلاعى ندارند، وحشت مى كنند.
و چنانچه انسان ها مرگ را مى شناختند و خود را از بنده خداوند متعال و نيز از دوستان و پيروان و اهل بيت عصمت و طهارت( ع)قرار مى دادند، نسبت به آن خوش بين و شادمان مى گشتند و مى فهميدند كه سراى آخرت براى آنان از دنيا و سراى فانى ، به مراتب بهتر است .
پس از آن فرمود: آيا مى دانيد كه چرا كودكان و ديوانگان نسبت به بعضى از داروها و درمان ها بدبين هستند و خوششان نمى آيد، با اين كه براى سلامتى آن ها مفيد و سودمند مى باشد؛ و درد و ناراحتى آن ها را برطرف مى كند؟
چون آنان جاهل و نادان هستند و نمى دانند كه دارو نجات بخش خواهد بود.

سپس افزود: سوگند به آن خدائى ، كه محمّد مصطفى (ص)را به حقّانيّت مبعوث نمود، كسى كه هر لحظه خود را آماده مرگ بداند و نسبت به اعمال و رفتار خود بى تفاوت و بى توجّه نباشد، مرگ برايش بهترين درمان و نجات خواهد بود.
و نيز مرگ تامين كننده سعادت و خوش بختى او در جهان جاويد مى باشد؛ و او در آن سراى جاويد از انواع نعمت هاى وافر الهى ، بهره مند و برخوردار خواهد بود.

اختصاص شيخ مفيد،ص۵۵

 سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ

 ولى ما بزودى بر بینى او داغ (ننگ) مى نهیم.(قلم/۱۶)

 این، تعبیرى است گویا و رسا بر نهایت ذلیل ساختن آنها، زیرا:

 اوّلاً ـ تعبیر به خُرطُوم (بینى) که تنها در مورد خوک و فیل گفته مى شود، تحقیر روشنى براى آنها است.

ثانیاً ـ بینى در لغت عرب، معمولاً کنایه از بزرگى و عزت است، همان گونه که در فارسى نیز وقتى مى گوئیم: بینى او را به خاک بمالید، دلیل بر این است که عزت او را بر باد دهید.

 ثالثاً ـ علامت گذاردن، مخصوص حیوانات است، در حیوانات در صورت آنها مخصوصاً بر بینى آنها علامت گذارى نمى شود، و در اسلام نیز این کار نهى شده است، همه اینها با بیانى رسا مى گوید: خداوند این چنین افراد طغیانگر خودخواه متجاوز سرکش را، چنان ذلیل مى کند و بانگ رسوائى آنها را در همه جا به صدا درمى آورد که، عبرت همگان گردند.

تفسیر نمونه

سوال: کسی که با پارتی و رابطه استخدام می شود، آیا حقوق دریافتی او حرام است؟

جواب: اگر تخصص و مهارت لازم را برای کاری که استخدام شده است، دارد و مقررات استخدام رعایت شده و مطابق مقررات و براساس توانایی در انجام وظایف محوله، به او حقوق می دهند، حقوق دریافتی حرام نیست.

 إِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ

(در حالى که) هرگاه که آیات ما بر او خوانده شود مى گوید: «اینها افسانه هاى پیشینیان است.»(قلم/۱۵)

 و با این بهانه و این برچسب زشت، از آیات خداوند فاصله مى گیرد، آنها را به دست فراموشى مى سپرد، و دیگران را نیز اغوا مى کند، و به همین دلیل، نباید از چنین افرادى اطاعت و پیروى کرد، و این تکمیلى است بر نهى از اطاعت این گونه افراد.

تفسیر نمونه

آیت الله سید محمد حسین طهرانی در کتاب انوارالملکوت می نویسد:
آیت الله حاج شیخ عباس قوچانی، وصیّ سید علی آقای قاضی می فرمودند: آیت الله العظمی حاج شیخ محمد تقی بهجت در فقه و اصول به درس مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ محمد حسین غروی اصفهانی حاضر می شدند و چون به حجره خود در مدرسه مرحوم سیّد باز می گشتند بعضی از طلابی که در درس برای آنها اشکالاتی باقی مانده بود به حجره ایشان می رفتند و اشکالشان را رفع می نمودند. و چه بسا ایشان در حجره خواب بودند و در حال خواب از ایشان می پرسیدند و ایشان هم مانند بیداری جواب می دادند جواب کافی وشافی، و چون از خواب بر می خاستند و از قضایا و پرسشهای در حال خواب با ایشان سخن به میان می آمد ابداً اطلاع نداشتند و می گفتند: هیچ به نظرم نمی رسد و از آنچه می گویید در خاطرم چیزی نیست.

 مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی بهجت (ره) ؛زندگینامه آیت الله بهجت(ره)