موسسه آموزش عالي حوزوي فاطمیه دامغان

رعایت حقوق دیگران

بسیاری از تنش ها و مشکلات اجتماعی، به دلیل آن است که افراد جامعه به وظیفه خود در مقابل دیگران آشنا نیستند و یا وظیفه خود را می دانند، ولی به آن عمل نمی کنند.

گاهی هم در یک رابطه دو طرفه، تنها یک طرف به وظیفه اش عمل می کند و طرف مقابل نسبت به وظایفش بی تعهد است.

امام صادق می فرمایند:

«آسانترین و کمترین حقوق آن است که آنچه برای خودت دوست داری، برای او هم دوست بداری و آنچه برای خودت نمی پسندی، برای او هم نپسندی»

منتظری که نمی تواند حقوق دیگران را رعایت کند، چگونه می تواند حقوقی که امام زمانش بر او دارد را رعایت کند؟

الخصال، ج٣، ص۳۵۰
اخلاق مهدوی، اسماعیل حاجیان

?وَمَا جَعَلْنَاهُمْ جَسَدًا لَّا يَأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَمَا كَانُوا خَالِدِينَ

?آنان را پیکرهایى که غذا نمى خوردند قرار ندادیم و عمر جاویدان هم نداشتند.(انبیاء/۸)

جمله ما کانُوا خالِدِینَ اشاره به این معنی دارد که مشرکان مى گفتند: خوب بود به جاى بشر، فرشته اى فرستاده مى شد، فرشته اى که عمر جاودان داشته باشد، و دست مرگ به دامان او دراز نشود!

قرآن در پاسخ آنها مى گوید: هیچ یک از پیامبران پیشین عمر جاویدان نداشتند که پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) داشته باشد.

بدون شک ـ همان گونه که بارها گفته ایم ـ رهبر انسان ها باید از جنس خودشان باشد، با همان غرائز، عواطف، احساس ها، نیازها، و علاقه ها، تا دردهاى آنها را لمس کند، و بهترین طریق درمان را با الهام گرفتن از تعلیماتش انتخاب نماید، تا الگو و اسوه اى براى همه انسان ها باشد و حجت را بر همه تمام کند.

تفسیر نمونه

احترام گذاشتن به مجریان قوانین رابه او یادبده طوری که ازآنها نترسد.

سهیم شدن درکارها وچیزها بادیگران رابه اوبیاموز.

هیچگاه به اونگوگریه نکن بلکه علت_گریه را از اوبپرس.

پدر و پسر

گول آسايش بهترين مردم اين ملت را از عذاب خدا نخور، زيرا خدا مى فرمايد: «به عذاب و كيفر خدا فقط زيانكاران بى اعتنا هستند» و بدترين اين ملت نبايد از رحمت خدا مأيوس باشد، زيرا خدا مى فرمايد: «از رحمت خدا فقط كافران مأيوس هستند.»

نهج البلاغه، حکمت ۳۸۳

?وَكَمْ قَصَمْنَا مِن قَرْيَةٍ كَانَتْ ظَالِمَةً وَأَنشَأْنَا بَعْدَهَا قَوْمًا آخَرِينَ

?چه بسیار آبادیهاى ستمکارى را که در هم شکستیم. و بعد از آنها، قوم دیگرى آفریدیم.(انبیاء/۱۱)

با توجه به این که قَصَم به معنى شکستن توأم با شدت است و حتى گاهى به معنى خرد کردن آمده، و با توجه به این که: تکیه روى ظلم و ستمگرى این اقوام شده، نشان مى دهد: خداوند شدیدترین انتقام و مجازات را در مورد اقوام ظالم و ستمگر قائل است.

ضمناً به این معنى اشاره مى کند که: اگر تاریخ گذشتگان را مورد بررسى قرار دهید، خواهید دانست، تهدیدهاى پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) شوخى و بى حساب نیست، واقعیت تلخى است که باید دقیقاً به آن بیندیشید.

تفسیر نمونه

زمانی که شوهرتان ازمحل کاربرگشته است،ابتدابه رفع خستگی روزانه اوکمک کنید پس ازآن اگر حرفی برای گفتن دارید بااودر میان بگذارید مرد درابتدای ورود به خانه براثر خستگی کارروزانه چندان حوصله شنیدن را نداردبه اوفرصت بدهید خستگی کارازجسمش برطرف شودآنگاه مطلب مورد نظرخود رابرای اوتوضیح دهید.

خانه ای پیش خدا ص۹۶

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: اى على من شهر علمم و تو درب آن هستى، به شهر جز از راه درب آن وارد نشوند. … تو پيشواى امت من و جانشين من در اين شهرى، كسى كه اطاعت تو كند سعادتمند است، و كسى كه تو را نافرمانى كند، بدبخت است، و دوستدار تو سود برده و دشمن تو زيان كرده است.

جامع الاخبار: ص۵۲، ح ۹.

مقام_معظم_رهبری

بشر انواع و اقسام حکومتها را تجربه کرده است؛ اسلام این حکومتها، قدرتمندی‌ها و قدرت‌مداری‌ها را قبول ندارد؛ امامت را قبول دارد. این قاعده‌ی اسلام است؛ غدیر این را بیان میکند.

۱۳۹۵/۰۶/۳۰

?لَوْ أَرَدْنَا أَن نَّتَّخِذَ لَهْوًا لَّاتَّخَذْنَاهُ مِن لَّدُنَّا إِن كُنَّا فَاعِلِينَ

(به فرض محال) اگر مى خواستیم سرگرمى انتخاب کنیم، چیزى متناسب خود انتخاب مى کردیم. اگر اهل این کار بودیم.(انبیاء/۱۷)

لعب به معنى کار بى هدف است و لهو اشاره به هدف هاى نامعقول یا سرگرمى هاست.

آیه مورد بحث، بازگوى دو حقیقت است: نخست، با توجه به کلمه لَو که در لغت عرب براى امتناع است، اشاره به این مى کند که محال است هدف پروردگار، سرگرمى خویشتن باشد.

سپس مى گوید: به فرض که هدف سرگرمى بود، باید سرگرمى مناسب ذات او باشد، از عالم مجردات و مانند آن، نه عالم محدود ماده.

تفسیر نمونه

?وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاءَ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا لَاعِبِينَ

ما آسمان و زمین، و آنچه را در میان آنهاست به بازى (و بى هدف) نیافریدیم.(انبیاء/۱۶)

این زمین گسترده، این آسمان پهناور، و این همه موجودات متنوع و بدیعى که در صحنه آنها است نشان مى دهد، غرض مهمى در کار بوده است، آرى هدف این بوده که از یکسو، بیانگر آن آفریننده بزرگ باشند و نشانه اى از عظمتش، و از سوى دیگر دلیلى بر معاد و گرنه این همه غوغا براى این چند روز معنى نداشت.

آیا ممکن است انسانى در وسط بیابانى، کاخ مجهزى با تمام وسائل فراهم کند، تنها براى این که در تمام عمر یک ساعت از آنجا بگذرد و در آن استراحت کند؟

کوتاه سخن این که: اگر این جهان با عظمت را از دریچه چشم مردم بى ایمان بنگریم پوچ و بى هدف است، تنها ایمان به مبدأ و معاد است که آن را هدف دار مى کند.

تفسیر نمونه

یکی از راه های تربیت اجتماعی فرزندان،فراهم کردن زمینه پذیرش مسئولیت های اجتماعی در جامعه است.

با دادن مسئولیت های کوچک در منزل به آنان ،این زمینه را برایشان فراهم کنیم.

از سفارشات علّامه میرزا ابوالحسن شعرانی - ره ، به اهل علم

عمده در تهذیب نفس آن است که ، سرسختانه بکوشد، و خود را به اخلاق فاضله خوی دهد، و در این زمینه تنها خواندن احادیث مربوطه کفایت نمی‏کند، بلکه عمده این است که با آنانی که خود را مهذّب ساخته‏ اند معاشرت داشته باشد و اعمال خود را بر آنان عرضه بدارد، و بدین وسیله عیوب خود را دریابد،

و راه اصلاح را از ایشان بیاموزد … و بر تو سزاوار است که همنشینی با مردم را، جز برای تعلیم، کم کنی؛ بویژه معاشرت با ثروتمندان و خوشگذرانان و اهل دنیا را. و ترک کنی هر آنچه آخرت را از یادت می‏برد، و تو را به دنیا راغب می‏سازد. و شایسته است که با صالحین و اهل زهد و عبادت همراه باشی؛ زیرا چنین معاشرتی، تا حدود قابل توجّهی، در تهذیب نفس موثر است.

 برنامه سلوک در نامه های سالکان،ص۲۹۱-۲۹۳

لَقَدْ أَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ كِتَابًا فِيهِ ذِكْرُكُمْ ۖ أَفَلَا تَعْقِلُونَ

ما بر شما کتابى نازل کردیم که تذکّر (و بیدارى) شما در آن است. آیا نمى اندیشید؟!(انبیاء/۱۰)

هر کس آیات این کتاب را که مایه تذکر، بیدارى دل و حرکت اندیشه و پاکى جامعه ها است، بررسى کند به خوبى مى داند یک معجزه روشن و جاویدان است، با وجود این معجزه آشکار، که از جهات مختلف آثار اعجاز در آن نمایان است (از جهت جاذبه فوق العاده، محتوا، احکام و قوانین، عقائد و معارف و…) آیا باز در انتظار ظهور معجزه دیگرى هستید.

کدام معجزه، بهتر از این مى تواند حقانیت دعوت پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) را ثابت کند

از این گذشته، آیات این کتاب فریاد مى زند، سحر نیست، واقعیت است با تعلیمات پرمحتوا و جذاب، آیا باز هم مى گوئید سحر است.

تفسیر نمونه

وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ

در حالى که این (قرآن) جز تذکر (و مایه بیدارى) براى جهانیان نیست. (قلم/۵۲)

قرآن ،معارفش روشن گر، انذارهایش آگاه کننده، مثال هایش پرمعنى، تشویق ها و بشارت هایش روح پرور، و در مجموع مایه بیدارى خفتگان و یادآورى غافلان است، با این حال، چگونه مى توان نسبت جنون به آورنده آن داد؟

مطابق این تفسیر، ذِکْر (بر وزن فکر) در اینجا به معنى یادآورى است، ولى بعضى از مفسران آن را به معنى شرف تفسیر کرده اند، و گفته اند:قرآن مایه شرف و آبرو براى تو و قوم تو است .ولیکن، تفسیر اول صحیح تر به نظر مى رسد.

تفسیر نمونه

ابوعلی‌سینا هنوز به سن بیست‌سالگی نرسیده بود که علوم زمان خود را فراگرفت و در علوم الهی و طبیعی و ریاضی و دینی زمان خود سرآمد عصر شد.
روزی به مجلس درس ابوعلی بن مسکویه، دانشمند معروف آن زمان حاضر شد با کمال غرور گردویی را جلوی ابن مسکویه افکند و گفت :
مساحت سطح این را تعیین کن .
ابن مسکویه جزوه‌ ای از یک کتاب که در علم اخلاق و تربیت نوشته بود( کتاب طهارت بالاعراق ) را جلو ابن‌سینا گرفت و گفت :تو نخست اخلاق خود را اصلاح کن!
تا من مساحت سطح گردو را تعیین کنم .
توبه اصلاح اخلاق خود محتاج تری از من به تعیین مساحت سطح این گردو.
ابوعلی از این گفتار شرمسار شد و این جمله راهنمای اخلاقی او در همه عمر قرار گرفت .

داستان‌راستان، مرتضی مطهری، ج۱