موسسه آموزش عالي حوزوي فاطمیه دامغان

?إِنَّمَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فِي رَيْبِهِمْ يَتَرَدَّدُونَ

?تنها کسانى از تو اجازه مى گیرند که به خدا و روز بازپسین ایمان ندارند و دلهایشان با شک و تردید آمیخته است. از این رو، آنها در تردید خود سرگردانند.
(سوره مبارکه توبه/ آیه ۴۵)

آیه مورد بحث، مى فرماید: تنها کسانى از تو براى عدم شرکت در میدان جهاد اجازه مى طلبند که ایمان به خدا و روز جزا ندارند.
سپس براى تأکید، بر عدم ایمان آنها مى گوید: آنها کسانى هستند که دل هایشان مضطرب و آمیخته با شک و تردید است!
به همین دلیل در این شک و تردید، گاهى قدم به پیش مى گذارند و گاهى باز مى گردند و پیوسته در حیرت و سرگردانى به سر مى برند، و به همین جهت منتظر پیدا کردن بهانه و کسب اجازه از پیامبرند.
گرچه صفات فوق به شکل فعل مضارع ذکر شده است ولى منظور از آن، بیان صفات و حال منافقان و مؤمنان است و ماضى و حال و مضارع در آن تفاوت نمى کند.
مؤمنان در پرتو ایمانشان تصمیم و اراده اى محکم و خلل‌ناپذیر دارند، راه را به روشنى دیده اند، مقصدشان معلوم، و هدفشان مشخص است؛ لذا با عزمى راسخ، بدون تردید و دودلى با گام هائى استوار به پیش مى روند.
اما منافقان چون هدفشان تاریک و نامشخص است گرفتار حیرت و سرگردانى هستند و همیشه به دنبال بهانه‌اى براى فرار از زیر بار مسئولیت‌ها مى گردند.
این دو نشانه مخصوص مؤمنان و منافقان صدر اسلام و میدان جنگ تبوک نبوده، بلکه هم امروز نیز مؤمنان راستین را از مدّعیان دروغین با این دو صفت مى توان شناخت: مؤمن، شجاع و مصمم است و منافق بزدل، ترسو و متحیر و عذرتراش!

تفسیر نمونه