موسسه آموزش عالي حوزوي فاطمیه دامغان

يَوْمَ يُكْشَفُ عَن سَاقٍ وَيُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ فَلَا يَسْتَطِيعُونَ

(به خاطر بیاورید) روزى را که هول و وحشت به نهایت مى رسد و دعوت به سجود مى شوند، امّا نمى توانند (سجده کنند).(قلم/۴۲)

یُکْشَفُ عَنْ ساق: ساق ها برهنه مى شود به گفته جمعى از مفسرین، کنایه از شدت هول، وحشت و وخامت کار است; زیرا در میان عرب معمول بوده، هنگامى که در برابر کار مشکلى قرار مى گرفت، دامن را به کمر مى زد و ساق پاها را برهنه مى کرد، لذا مى خوانیم: هنگامى که از ابن عباس مفسر معروف از تفسیر این آیه سؤال کردند گفت: هر گاه چیزى از قرآن بر شما مخفى شد، به تعبیرات عرب در اشعار مراجعه کنید، آیا نشنیده اید که شاعر مى گوید: وَ قامَتِ الْحَرْبُ بِنا عَلى ساق: جنگ ما را بر ساق پا نگه داشت کنایه از شدت بحران جنگ است.

بعضى نیز گفته اند: ساق به معنى اصل و اساس چیزى است، مانند ساقه درخت، بنابراین، یُکْشَفُ عَنْ ساق یعنى در آن روز ریشه هاى هر چیز آشکار مى شود، ولى، معنى اول مناسب تر به نظر مى رسد.

آرى، در آن روز، همگان به سجده و خضوع در برابر پروردگار دعوت مى شوند، مؤمنان به سجده مى افتند، ولى مجرمان قدرت سجده را ندارند! زیرا روحیات زشتى که در دنیا در وجود آنها راسخ شده بود، در آن روز بُروز مى کند و مانع مى شود، در برابر ذات پاک خدا کمر خم کنند.

تفسیر نمونه