موسسه آموزش عالي حوزوي فاطمیه دامغان

نمونه قرآنی نهی از منکر

☘حضرت ابراهیم -علیه السلام- که عموی خود را بت پرست می دید، برای بازداشتن او از این کار به او فرمود:” إِذْ قالَ لِأَبِيهِ وَ قَوْمِهِ ما هذِهِ التَّماثِيلُ الَّتِي أَنْتُمْ لَها عاكِفُونَ “
سوره انبیا ،آیه۵۲

☘از این بیان کوتاه به چند اصل مهم در فریضه ارزشمند امر به معروف و نهی از منکر پی می‌بریم:

در امر و نهی شرط سنی وجود ندارد (قال لابیه )
امر و نهی را از نزدیکان شروع کنیم (قال لابیه )
در نهی از منکر، ابتدا از منکرات بزر‌گ شروع کنیم (ما هذه التماثیل )
در امر و نهی، مردم را به کرامت و شخصیت خودشان متوجه سازیم (انتم لها عاکفون )
در نهی از منکر، گاهی باید یک نفر در برابر گروهی قرار گیرد (لابیه و قومه )

در امر و نهی با شیوه سوال، وجدانها را بیدار کنیم (ما هذه التماثیل)
تفسیر نور

✍طبق فرمایش اهل بیت علیهم السلام، صدقه دادن، یکی از راه های بسیار مؤثر در رفع بیماری های انسان هاست و البته این، تنها یکی از آثار نیکوی صدقه است.

پیامبر خدا صلی‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلم: بیمارانتان را با صدقه درمان كنید كه آن، بیماری‏ ها و آفت‏ ها را از شما دور می‏ كند.

امام کاظم علیه السلام هم فرمود: بیماران خود را با صدقه دادن درمان کنید؛ من چیزی را نمی شناسم که سریع تر از همه چیز اجابت می شود جز صدقه و هیچ چیزی را نمی شناسم که برای بیمار نافع باشد و زودرس باشد، جز صدقه دادن! دین اسلام هیچ گاه انسان ها را فراموش نکرده، لذا در این مورد هم در رابطه با کسانی که توانایی مالی برای صدقه دادن ندارند، جایگزین ارائه نموده است:

? پیامبر اکرم صلی الله‌ علیه‌ و آله و سلم: بر هر مسلمانی است که هر روز صدقه بدهد. عرض شد: کسی که مال ندارد چه کار کند؟حضرت فرمودند:

? برداشتن چیزهای آسیب رسان از سر راه، صدقه است.
? نشان دادن راه به کسی صدقه است.
? عیادت بیمار صدقه است.
? امر به معروف صدقه است.
? نهی از منکر صدقه است.
? جواب سلام دادن صدقه است.

? بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۵۰

 سيد امير علام مى‌گويد:

شبى براى زيارت حرم مطهر حضرت اميرالمؤمنين عليه‌السلام مشرف شده بودم، آخر شب بود در حال گردش در حرم بودم ناگاه متوجه شخصى شدم كه به طرف ضريح امام عليه‌السلام مى‌رود. وقتى نزديك‌تر شدم، او را شناختم. او استاد دانشمند و فاضل متقى، مولا احمد اردبيلى بود.

من در گوشه‌اى خود را پنهان نمودم و مراقب او شدم. (كه او در اين ساعت از شب و در تاريكى و خلوت به دنبال چيست؟)

او به طرف در ضريح كه طبق معمول بسته بود رفت، وقتى نزديك در رسيد، در ضريح به روى او گشوده شد! داخل شد. كمى كه دقت كردم، متوجه شدم كه گويا آهسته با كسى نجوا مى‌كند.وقتى بيرون آمد، در بسته شد، و به سوى مسجد كوفه به راه افتاد.

من نيز در پى او به راه افتادم. مقابل مسجد كوفه رسيديم، او وارد شد و در محرابى كه اميرالمؤمنين عليه‌السلام در همان جا به شهادت رسيده بود، ايستاد، پس از مدت زيادى بازگشت و از مسجد خارج شد و به طرف نجف به راه افتاد.

من هم‌چنان در تعقيب او بودم تا اين‌كه به مسجد حنانه رسيديم. ناگهان سرفه‌ام گرفت: و نتوانستم خود را كنترل كنم، او متوجه شد.برگشت و مرا شناخت. گفت: تو مير علام هستى؟

گفتم: آرى.

گفت: اين‌جا چه مى‌كنى؟

گفتم: از زمانى كه شما وارد حرم اميرالمؤمنين عليه‌السلام شديد، همراه شما بودم. شما را به صاحب آن قبر قسم مى‌دهم جريان امشب را از ابتدا، تا انتها براى من تعريف كنيد؟

گفت: به شرطى مى‌گويم كه تا من زنده‌ام، آن را براى كسى تعريف نكنى.

وقتى به او كاملا اطمينان دادم، گفت: مسايل مشكلى برايم مطرح شده بود كه پاسخ آن‌ها را نمى‌دانستم. به دلم افتاد كه آن‌ها را از حضرت على عليه‌السلام بپرسم. همان‌طور كه ديدى وقتى مقابل در ضريح رسيدم، بدون استفاده از كليد، در ضريح به رويم گشوده شد. داخل ضريح مقدس شدم و در آن‌جا به درگاه خداوند تضرع نمودم. تا اين كه صدايى از قبر به گوشم رسيد كه به مسجد كوفه برو و آن را از قائم ماعليه‌السلام كه امام زمان تو است بپرس!و همان طور كه ديدى، در محراب مسجد كوفه پاسخ آن ها را از ايشان دريافت كرده، بازگشتم

بحار الانوار

هرگاه مشکلی برایمان پیش آمد دست توسل به امام زمان خویش برداریم که همواره حاضر و ناظر برماست و آگاه براحوالمان،و مطمئنا اگر ایشان مشکل علمی علامه اردبیلی را حل نمودند ؛قادر به حل تمام مشکلات ما هستند . تنها باید استغاثه و توسل به حضرت نمائیم.

امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمود پدر و پسری که از دوستان و برادران ایمانی امام علی (علیه السلام) بودند، بر آن حضرت وارد شدند. امام علی (علیه السلام) بلند شد و آن دو را احترام کرد. در بالای مجلس نشاند و خود در مقابل آنها نشست و دستور داد غذا بیاورند. غذا آوردند و آن دو میل کردند. سپس قنبر طشت و تنگ چوبی (آفتابه لگن) و حوله برای خشک کردن دست آورد و خواست به دست مرد آب بریزد.

امیرالمؤمنین برخاست و تنگ را گرفت تا خود آب بریزد. مرد مهمان خود را به زمین انداخت و گفت یا امیرالمؤمنین، تو آب به دست من بریزی و خدا در آن حال مرا ببیند؟! حضرت فرمود بنشین و دستت را بشوی. همانا خداوند عزوجل تو را و نیز برادرت را می بیند، برادری که نسبت به تو تشخص و فاصله ای برای خود قائل نیست و تو را خدمت می کند.

مرد در جای خود نشست و حضرت قسمش داد که دستش را راحت بشوید، مثل اینکه قنبر آب می ریزد. پس از آن که مرد دستش را شست، حضرت تنگ را به دست محمد حنفیه داد و فرمود فرزندم، اگر این پسر همراه پدرش نیامده بود، من خود آب به روی دستش می ریختم، و لیکن خدای عزوجل اجازه نمی دهد که بین پدر و پسر در یک محل به طور مساوی برخورد شود. پدر روی دست پدر آب ریخت، اینک پسر هم روی دست پسر آب بریزد.
محمد حنفیه روی دست پسر آب ریخت. در پایان، امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند هر کس در این کار علی (علیه السلام) را پیروی کند شیعه واقعی است.

 بحارالانوار، ج41، صفحه 55

عربى به حضور پیامبر (ص) آمد و گفت: اى رسول خدا! به چه كسى نیكى كنم؟

پیامبر: به مادرت.
عرب: سپس به چه كسى نیكى كنم؟
پیامبر: به مادرت.
عرب: سپس به چه كسى نیكى كنم؟
پیامبر: به مادرت.
عرب: سپس به چه كسى نیكى كنم؟
پیامبر: به پدرت.

اصول کافی ، ص 159 و 160

✍پيامبر صلي الله عليه و آله :

«بهترين شما صاحبان عقل هستند». گفته شد: «اى رسول خدا! صاحبان عقل، چه كسانى اند؟».

حضرت فرمودند: آنان كه داراى اخلاق خوب اند، بردبار و باوقارند، صله رحم مى نمايند، به پدران و مادران نيكى مى كنند، به فقرا، همسايگان و يتيمان رسيدگی مى نمايند، اطعام مى كنند، آشكارا به همه سلام مى كنند

كافى، ج ۲

حضرت پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم:

اِذا دَخَلَ اَحَدُكُم بَيتَهُ فَليُسَلِّم، فَاِنَّهُ يُنزِلُهُ البَرَكَةَ وَ تُؤنِسُهُ المَلائِكَةُ؛

هرگاه يكى از شما به خانه خود وارد مى‏ شود، سلام كند، چرا كه سلام بركت مى ‏آورد و فرشتگان با سلام دهنده انس مى‏ گيرند.

علل الشرايع ج ۲، ص ۵۸۳

پيامبر اکرم صلى‏ الله‏ عليه ‏و ‏آله :

انسان، در روز قيامت، قدم از قدم برنمى ‏دارد، مگر آن كه از چهار چيز پرسيده مى‏ شود: از عمرش كه چگونه گذرانده است، از جوانى‏ اش كه چگونه سپرى كرده، از ثروتش كه از كجا به دست آورده و چگونه خرج كرده است و از دوستى ما اهل بيت.

امالی صدوق ص۳۹

 امام صادق “علیه السلام” فرمودند:

نماز گزار را سه ویژگی باشد،

چون به نماز ایستد نیکی ها از گستره آسمان بر سرش فرو بارد،
فرشتگان او را از زیر پاهایش تا گستره آسمان در برگیرند،
و فرشته ای ندا برآورد:

ای نمازگزار! اگر بدانی که با که مناجات می کنی، هیچ گاه از او روی نگردانی و پیوسته نمازگزاری.

ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،ص ۹۵

 یکی از اصحاب و دوستان امام حسن عسکری (ع )به نام ابوهاشم جعفری حکایت کرد روزی امام علیه‌السلام سوار مرکب سواری خود شد و و به سمت صحرا و بیابان حرکت کرد و من نیز همراه حضرت سوار شدم و به راه افتادم و حضرت جلوی من حرکت می‌کرد چون مقداری راه رفتیم ناگهان به فکرم رسید که بدهی سنگینی دارم و بدون آنکه سخنی بگویم در ذهن و فکر خود مشغول چاره‌اندیشی بودم در همین بین امام علیه‌السلام متوجه من شد و فرمود:
ناراحت نباش خداوند متعال آن را ادا خواهد کرد و سپس خم شد و با عصایی که در دست داشت روی زمین خطی کشید و فرمود:
 ای ابوهاشم پیاده شو و آن را بردار و ضمناً مواظب باش که این جریان را برای کسی بازگو نکنی وقتی پیاده شدم دیدم قطعه‌ای طلا داخل خاک‌ها افتاده است آن را برداشتم و در خورجین نهادم و سوار شدم و همراه امام علیه‌السلام به راه خود ادامه دادیم باز مقدار مختصری که رفتیم با خود گفتم اگر این قطعه طلا به اندازه بدهی من باشد که خوب است ولی من تهی‌دست هستم و توان تامین مخارج زندگی خود و خانواده‌ام را ندارم مخصوصاً که فصل زمستان است و اهل منزل آذوقه و لباس مناسب ندارند در همین لحظه بدون آنکه حرفی زده باشم امام( ع) مجدداً نگاهی به من کرد و خم شد و با عصای خود روی زمین خطی کشید و فرمود :
ای ابوهاشم آن را بردار و این اسرار را به کسی نگو پس چون پیاده شدم دیدم قطعه‌ای نقره روی زمین افتاده است آن را برداشته‌اند و در خورجین کنار آن قطعه طلا گذاشتم و سپس سوار شدم و به راه خود ادامه دادیم .
پس از این‌که مقداری دیگر راه رفتیم به سوی منزل بازگشتیم و امام حسن عسکری به منزل خود تشریف برد و من نیز رهسپار منزل خویش شدم بعد از چند روزی طلا را به بازار بردم آن به مقدار کل بدهی‌هایم بود( نه کم و نه زیاد)و آن قطعه نقره را نیز فروختم و نیازمندی های منزل به خانواده‌ام را تهیه و تامین کردم.

چهل داستان، عبدالله صالحی

امام حسن عسکری(ع) فرمودند:

سوگند به خدا ـ فرزندم ـ دارای غیبتی خواهد بود که هیچ کس در آن دوران از هلاکت و نابودی رهایی نمی‌یابد، مگر کسی که خداوند او را بر اعتقاد به امامت وی استوار ساخته و بر دعا برای تعجیل ظهور آن حضرت توفیقش ببخشد.

(کمال الدین، ج۲، ص۳۶۸)

حضرت امام صادق عليه السلام

حُرِمَ الْحَرِيصُ خَصْلَتَيْنِ وَ لَزِمَتْهُ خَصْلَتَانِ حُرِمَ الْقَنَاعَةَ فَافْتَقَدَ الرَّاحَةَ وَ حُرِمَ الرِّضَا فَافْتَقَدَ الْيَقِينَ.

حريص از دو خصلت محروم شده و در نتيجه دو خصلت را با خود دارد: از قناعت محروم است و در نتيجه آسايش را از دست داده است، از راضى بودن محروم است و در نتيجه يقين را از دست داده است.

وسایل الشیعه ج ۱۶ ، ص ۲۰.

حضرت رسول اكرم صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله

مَنْ قَبَّلَ وَلَدَهُ كَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ حَسَنَةً وَ مَنْ فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَنْ عَلَّمَهُ الْقُرْآنَ دُعِيَ بِالْأَبَوَيْنِ فَيُكْسَيَانِ حُلَّتَيْنِ يُضِي‏ءُ مِنْ نُورِهِمَا وُجُوهُ أَهْلِ الْجَنَّةِ.

هر كس فرزندش را ببوسد ، خداوند عزّوجلّ براى او ثواب مى‏ نويسد و هر كسى كه او را شاد كند ، خداوند روز قيامت او را شاد خواهد كرد و هر كس قرآن به او بياموزد ، پدر و مادرش دعوت مى‏ شوند و دو لباس بر آنان پوشيده مى‏ شود كه از نور آنها ، چهره‏ هاى بهشتيان نورانى مى ‏گردد .

كافى(ط-الاسلامیه) ج۶، ص۴۹.

? امام صادق “علیه السلام” فرمودند:

?نماز گزار را سه ویژگی باشد،

?چون به نماز ایستد نیکی ها از گستره آسمان بر سرش فرو بارد،
??فرشتگان او را از زیر پاهایش تا گستره آسمان در برگیرند،
???و فرشته ای ندا برآورد:

ای نمازگزار! اگر بدانی که با که مناجات می کنی، هیچ گاه از او روی نگردانی و پیوسته نمازگزاری.

?ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،ص ۹۵

?نماز گزار را سه ویژگی باشد،

?چون به نماز ایستد نیکی ها از گستره آسمان بر سرش فرو بارد،
??فرشتگان او را از زیر پاهایش تا گستره آسمان در برگیرند،
???و فرشته ای ندا برآورد:

ای نمازگزار! اگر بدانی که با که مناجات می کنی، هیچ گاه از او روی نگردانی و پیوسته نمازگزاری.

?ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،ص ۹۵

امام_حسین_علیه_السلام:

لایَنبَغی لِنفسٍ مُؤمِنَةٍ تَری مَن یَعصِی اللهَ فَلا تُنکِرَ؛

شایسته شأنِ مومن نیست که ببیند، کسی خدا را معصیت میکند ، ولی به او اعتراض نکند.

 کنز العمّال، ج3 ،ص85