موسسه آموزش عالي حوزوي فاطمیه دامغان

 وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ (بقره/۳۴)

  و (یاد کن) هنگامی را که به فرشتگان گفتیم: «برای آدم سجده و خضوع کنید!» همگی سجده کردند؛ جز ابلیس که سر باز زد، و تکبّر ورزید، (و به خاطر نافرمانی و تکبرش) از کافران شد.

١-چرا ابليس مخالفت كرد؟

مى‌دانيم «شيطان» اسم جنس است شامل نخستين شيطان و همۀ شيطانها مى‌شود ولى «ابليس» اسم خاصّ است و اشاره به همان شيطانى است كه اغواگر آدم شد، او طبق صريح آيات قرآن از جنس فرشتگان نبود، بلكه در صف آنها قرار داشت او از طايفۀ جنّ بود كه مخلوق مادّى است. انگيزۀ او در اين مخالفت كبر و غرور و تعصّب خاصّى بود كه بر فكر او چيره شد، او چنين مى‌پنداشت كه از آدم برتر است و علّت كفر او نيز همين بود كه فرمان حكيمانۀ پروردگار را نادرست شمرد. نه تنها عملاً عصيان كرد از نظر اعتقاد نيز معترض بود، و به اين ترتيب خودبينى و خودخواهى، محصول يك عمر ايمان و عبادت او را بر باد داد، و آتش به خرمن هستى او افكند، و كبر و غرور از اين آثار بسيار دارد!

تفسیر نمونه