موسسه آموزش عالي حوزوي فاطمیه دامغان

یکی از اصحاب امام باقر (علیه‌السلام) بنام ابو صباح کنانی به خانه :house:امام باقر (علیه‌السلام) آمد و در را کوبید. کنیز امام پشت درآمد و در را باز کرد ابو صباح دست بر سینه کنیز نهاد و گفت: به آقایت بگو ابو صباح کنانی اجازه ورود می‌خواهد.
امام باقر (علیه‌السلام) که از دست نهادن ابو صباح بر سینه کنیزش اطلاع یافته بود غیرتش به جوش آمد و به‌قدری ناراحت شد که همان لحظه فریاد زد :
ای بی‌مادر! وارد شو.
ابو صباح وارد خانه شد امام را عصبانی و خشمگین دید.
به عذرخواهی پرداخت.
 امام با تندی به او فرمود: تو خیال می‌کنی این دیوارها مانع ما از آگاهی به پنهانی هاست.
چرا چنین کردی؟
بپرهیز از این‌که این کار ناپسند را تکرار کنی.?

 بحارالانوار، ج ۴۶، ص ۲۴۸

إِن تُبْدُوا خَيْرًا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَن سُوءٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرًا

ﺍﮔﺮ ﻛﺎﺭ ﺧﻴﺮﻱ ﺭﺍ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻛﻨﻴﺪ ، ﻳﺎ ﺁﻥ ﺭﺍﭘﻨﻬﺎﻥ ﺩﺍﺭﻳﺪ ، ﻳﺎ ﺍﺯ ﺑﺪﻱِ [ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ] ﮔﺬﺷﺖ ﻛﻨﻴﺪ ، [ ﻛﺎﺭﻱ ﻣﻮﺭﺩ ﭘﺴﻨﺪ ﺧﺪﺍ ﺍﻧﺠﺎم ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻳﺪ ] ; ﻳﻘﻴﻨﺎً ﺧﺪﺍ [ ﺑﺎ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺑﺮ ﺍﻧﺘﻘﺎم ] ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﮔﺬﺷﺖ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﺎﺳﺖ .(نساء/١٤٩)

اگر نیکى هاى افراد را اظهار کنید و یا مخفى نمائید مانعى ندارد، به خلاف بدى ها که مطلقاً جز در موارد استثنائى باید کتمان شود و نیز اگر در برابر بدى هائى که افراد به شما کرده اند راه عفو و بخشش را پیش گیرید بهتر است; زیرا این کار در حقیقت یک نوع کار الهى است که با داشتن قدرت بر هر گونه انتقام، بندگان شایسته خود را مورد عفو قرار مى دهد.

عفو و گذشت مخصوص موارد قدرت و پیروزى بر دشمن و شکست نهائى او است.

یعنى در موردى که احساس خطر جدیدى از ناحیه دشمن نشود، بلکه عفو و گذشت از او یک نوع اصلاح و تربیت در مورد او محسوب شود و او را به تجدیدنظر در مسیر خود وادارد.

تفسیر نمونه

رسول خداصلی الله علیه و آله:
رفتن به پیشوازی شوهر و خوشامدگویی را از وظایف زن می دانند.

خانه ای پیش خدا

حضرت امام على عليه السلام :

در ماه رمضان، بسيار استغفار و دعا كنيد؛ زيرا با دعا از شما دفعِ بلا مى شود و با استغفار، گناهانتان پاك مى گردد

کافی، ص۸۸

?إِنَّ اللَّهَ لَا يَظْلِمُ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ ۖ وَإِن تَكُ حَسَنَةً يُضَاعِفْهَا وَيُؤْتِ مِن لَّدُنْهُ أَجْرًا عَظِيمًا

:stars:خداوند (حتّى) به اندازه سنگینى ذرّه اى ستم نمى کند. و اگر کار نیکى باشد، آن را دو چندان (و بیشتر) مى سازد. و از نزد خود، پاداش عظیمى (به آنها) مى دهد. (نساء/۴۰)

چرا خدا ظلم نمى کند؟

از آنجا که ظلم و ستم معمولاً یا بر اثر جهل است، یا احتیاج و یا کمبودهاى روانى، کسى که نسبت به همه چیز و همه کس عالم و از همه بى نیاز و هیچ کمبودى در ذات مقدس او نیست، ممکن نیست ظلم کند، نه این که نمى تواند ظلم کند و نه این که ظلم و ستم در مورد او متصور نباشد (آن چنان که طایفه اشاعره تصور کرده اند) بلکه در عین توانائى، به خاطر این که حکیم و عالم است، از ظلم کردن، خوددارى مى نماید و هر چیز را در جاى خود در این جهان پهناور هستى قرار مى دهد، و با هر کس طبق شایستگى و اعمالش رفتار مى کند.

تفسیر نمونه

مشهور مراجع:
روزه گرفتن مقدم است بر کار کردن، بنابراین اگر می تواند کار را کم کند و یا ساعت آن را تغییر بدهد واگر نمی تواند روزه بگیرد اگر به حدی رسید که تحملش سخت است به قدر ضرورت آب بخورد و دوباره امساک کند و بعداً قضای آن را به جا آورد و کفاره هم ندارد.
 آیت الله مکارم:
اگر هر روز کارش این چنین است از سحر تکلیفی به روزه ندارد و بعدا غذایش را به جای آورد.

احکام نموداری روزه ص۳۱

ائمه معصومین علیهم السلام نسبت به یادگیری مسائل دینی به‌خصوص روزه گرفتن در سنین کودکی اهمیت بسیاری می‌دادند و معتقد بودند که آموزش به فرزندان در خردسالی مانند نقش روی سنگ هیچ وقت پاک نمی‌شود، بر همین اساس لازم است که از دوران خردسالی فرزندان را به روزه گرفتن تشویق کنید.

یکی از راه های آموزش روزه‌داری به کودکان این است که از سن کودکی آن‌ها را به روزه‌داری تشویق کنیم به هر اندازه که توان دارند ؛و زمانیکه گرسنگی و تشنگی بر آن‌ها چیره شد افطار کنند.

آقا مسأله مهم است!

شما الان تحت نظر خدا و تحت نظر امام زمان (عج) هستید، ملائكه ، شما را مراقبت می كنند، نامه اعمال شما را به امام زمان (عج) عرضه می دارند.(به حسب روایت) هفته ای دو دفعه، ؛ من می ترسم ما كه ادعای این را داریم كه تبع این بزرگوار هستیم، شیعه این بزرگوار هستیم، اگر نامه اعمال را ببیند نعوذ بالله شرمنده بشود.

شما اگر یك فرزندتان خلاف بكند شما شرمنده می شوید، اگر این نوكر شما خلاف بكند شما شرمنده اید. … من خوف دارم كه كاری بكنیم كه امام زمان (عج) پیش خدا شرمنده بشود. … مراقبت كنید از خودتان، پاسداری كنید از خودتان… مبادا یك وقتی نامه عمل شما برود پیش امام زمان (عج) و آنجا گفته بشود به امام زمان كه این پاسدارهای شما، و ایشان سرشكسته بشوند ، آقا مساله مهم است.

صحیفه امام خمینی، ص۳۹۱.

?وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

و (براى رسیدن به وحدت) باید از میان شما، جمعى دعوت به نیکى، و امر به معروف و نهى از منکر کنند. و رستگاران آنها هستند.
(آل عمران/۱۰۴)

در این آیه به مسأله امر به معروف و نهى از منکر اشاره شده که در حقیقت به منزله یک پوشش اجتماعى براى محافظت جمعیت است; زیرا اگر مسأله امر به معروف و نهى از منکر در میان نباشد عوامل مختلفى که دشمن بقاى وحدت اجتماعى هستند، همچون موریانه از درون، ریشه هاى اجتماع را مى خورند، و آن را از هم متلاشى مى سازند، بنابراین، حفظ وحدت اجتماعى بدون نظارت عمومى ممکن نیست!

در آیه فوق دستور داده شده همواره در میان مسلمانان باید امتى باشند که این دو وظیفه بزرگ اجتماعى را انجام دهند، مى فرماید: باید از میان شما جمعى باشند که مردم را به نیکى دعوت مى کنند و امر به معروف مى نمایند و از بدى باز مى دارند.

و در پایان آیه تصریح مى کند که فلاح و رستگارى تنها از این راه ممکن است لذا مى فرماید: و آنها همان رستگارانند (وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ).

تفسیر نمونه

امام مهدی (عج):

اگر طلب مغفرت و آمرزش بعضی شماها برای همدیگر نبود، هرکس روی زمین بود هلاک می گردید، مگر آن شیعیان خاصّی که گفتارشان با کردارشان یکی است.

مستدرک ج ۵، ص ۲۴۷

برای یکدیگر از خداوند طلب مغفرت و آمرزش کنیم.

سوال:دختری که تازه به سن تکلیف رسیده توانایی روزه گرفتن ندارد و روزه برای او ضرر دارد و وظیفه او چیست؟

پاسخ:
همه مراجع به جز آیات عظام زنجانی،مکارم:چنانکه در عسر و حرج قرار می گیرد روزه بر او واجب نیست ولی قضای آن در موقعی که قدرت پیدا می کند واجب است.

آیات عظام زنجانی و آیت الله مکارم:روزه واجب نیست اگر تا ماه رمضان سال بعد قادر بر قضای آن هم نباشند قضا نیز ندارد ولی برای هر روز باید فقیر را سیر کنند.

 احکام روزه به صورت نموداری ص۳۲

?وَلَنَبْلُوَنَّكُم بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ ۗ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ

به یقین همه شما را با امورى همچون ترس، گرسنگى و کاهش در مالها و جانها و میوه ها آزمایش مى کنیم. و بشارت ده به صابران.(بقره/۱۵۵)

در این آیه به مسأله آزمایش به طور کلى و چهره هاى گوناگون آن اشاره مى کند و به عنوان یک امر قطعى و تخلف ناپذیر مى فرماید: به طور مسلّم ما همه شما را با امورى همچون ترس، گرسنگى، زیان مالى و جانى و کمبود میوه ها آزمایش مى کنیم (وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْء مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْص مِنَ الأَمْوالِ وَ الأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ).

و از آنجا که پیروزى در این امتحانات، جز در سایه مقاومت و پایدارى ممکن نیست در پایان آیه مى فرماید: و بشارت ده صابران و پایداران را (وَ بَشِّرِ الصّابِرینَ).

آنها هستند که از عهده این آزمایش هاى سخت به خوبى بر مى آیند و بشارت پیروزى متعلق به آنها است، اما سست عهدان بى استقامت، از بوته این آزمایش ها سیه روى درمى آیند.

تفسیر نمونه

روشهای اثرگذاری امربه_معروف_ونهی_ازمنکر

بیان غیرمستقیم

دوستی می گفت زمانی در اداره ای کار می کردم ، وقتی می دیدم افرادی که آنجا کار میکنند بعضا فحاشی می کنند. مطالبی را می نوشتم در خصوص فوائد زبان و اینکه با زبان چه فضائلی را می توان کسب کرد و این که نباید این نعمت الهی را در مسیر فحاشی صرف کرد، سپس آن را در تابلو اعلانات اداره نصب می کردم.

 وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّىٰ نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ (سوره بقره آیه ۵۵)

و (نیز به یاد آورید) هنگامی را که گفتید: «ای موسی! ما هرگز به تو ایمان نخواهیم آورد؛ مگر اینکه خدا را آشکارا (با چشم خود) ببینیم!» پس صاعقه شما را گرفت؛ در حالی که تماشا می‌کردید.

قرآن زنده گذاردن دختران و سر بريدن پسران بنى اسرائيل را عذاب مى‌خواند، و آزادى از اين شكنجه را نعمت خويش مى‌شمارد. گويا مى‌خواهد هشدار دهد كه انسانها بايستی سعى كنند آزادى صحيح خويش را به هر قيمت كه هست به دست آورند و حفظ نمايند. چنانكه على عليه السّلام به اين مطلب در گفتار خود اشاره مى‌فرمايد:

«زنده بودن و زير دست بودن براى شما مرگ است، و مرگ براى شما در راه به دست آوردن آزادى زندگى است» . دنياى امروز با گذشته اين فرق را دارد كه در آن زمان فرعون با استبداد مخصوص خود پسران و مردان را از جمعيّت مخالفش مى‌گرفت، و دختران آنها را آزاد مى‌گذارد، ولى در دنياى امروز تحت عناوين ديگرى روح مردانگى در افراد كشته مى‌شود و دختران به اسارت شهوات افراد آلوده در مى‌آيند.

نمونه